Doorlatend – wat betekent dat?

Laatst bijgewerkt op juli 19, 2022 door Energiebesparen

In je vier muren douche, zweet en kook je elke dag. Hierdoor ontstaat een aanzienlijke hoeveelheid waterdamp, die zich in de kamerlucht bevindt. In een 4-persoons huishouden vult de kamerlucht zich bijvoorbeeld met ongeveer 10 tot 12 liter waterdamp per dag. De gasvormige moleculen van de resulterende waterdamp worden gelijkmatig verdeeld in de kamers van uw appartement of huis en genereren zo een bepaalde dampspanning. Deze resulterende dampdruk wordt ook wel relatieve vochtigheid genoemd. Naast het interieur van je woning kan ook buiten de relatieve luchtvochtigheid gemeten worden. Als de dampspanning buiten overeenkomt met de dampspanning in uw huis, is er evenwicht. Is dit echter niet het geval en komt de dampspanning buiten niet overeen met de dampspanning in uw huis, dan is er sprake van een disbalans. Dit wordt ook wel een dampspanningsgradiënt genoemd. Om deze bestaande dampspanningsgradiënt weer in balans te brengen, ontsnapt de relatieve vochtigheid van de meer onder druk staande kant naar de zwakkere kant van het bouwmateriaal. De dampspanning diffundeert dus. Als gevolg van de onbalans of de dampdrukgradiënt treedt dus een balancerende stroom van de damp op, die ook diffusie wordt genoemd. Doorlatend is dus elk materiaal dat de balancerende stroom van stoom en vocht mogelijk maakt.

Eigenschappen van doorlatende componenten

Afhankelijk van de kou en de dichtheid van een bouwmateriaal kan de waterdamp uit de kamerlucht beter of slechter bezinken dan condensatie. Hoe kouder en dichter een bouwmateriaal is, hoe meer de waterdamp uit de kamerlucht er als condensatie op neerdaalt, zoals bijvoorbeeld het geval is bij staal of beton. Als er gedurende een langere periode meer en meer condensatie op het materiaal neerdaalt, wordt het in een permanent vochtige toestand gebracht, wat aanzienlijke schade aan de structuur kan veroorzaken. Deze materialen worden diffusiedicht of diffusieremmend genoemd en zijn zeer gevoelig voor schimmelvorming vanwege hun permanent vochtige eigenschappen. Het permanente vocht en daarmee de schimmelvorming wordt versterkt door meubels en foto’s, die bovendien voorkomen dat de kamerlucht circuleert.

Door deze negatieve eigenschappen en effecten van diffusiedichte of diffusieremmende componenten worden in de bouwsector steeds meer doorlatende componenten gebruikt. Deze hebben een lage dichtheid, hebben een goede thermische isolatie en hebben een grote open porieruimte. Dankzij deze speciale eigenschappen absorberen doorlatende bouwmaterialen de resulterende vochtigheid slechts tijdelijk en geven deze na verloop van tijd geleidelijk weer af aan de omgeving. Doorlatende componenten zijn dus ademend omdat ze een lage weerstand hebben tegen vocht en stoom en openstaan voor de diffusie van de damp. Daarom hebben diffusie-open componenten een regulerende en positieve invloed op het binnenklimaat en voorkomen ze tegelijkertijd de vorming van schimmel. Deze positieve eigenschappen maken een diffusie-open constructie in ruimtes zoals de slaapkamer, de badkamer en de keuken onmisbaar, omdat hier veel vochtigheid wordt gevormd door koken, douchen, baden en zweten.

Hoe wordt diffusie-openheid gemeten?

Hoe doorlatend een materiaal is, wordt gemeten met de waterdampdiffusieweerstandscoëfficiënt μ. De weerstandscoëfficiënt geeft de weerstand aan die het materiaal tegen waterdamp heeft vanwege de algemene materiaaleigenschappen. Hoe lager de μ waarde van een bouwmateriaal, hoe lager de weerstand tegen waterdamp. De waterdamp kan dus veel sneller ontsnappen met materialen met een lagere μ waarde dan bij materialen met een hogere μ waarde. Dienovereenkomstig neemt de waterdampdoorlaatbaarheid van materialen af met toenemende μ waarde.

De volgende tabel toont de waterdampdiffusieweerstandsgetallen van verschillende materialen:

Naast de algemene materiaaleigenschappen speelt echter ook de dikte d een rol.Hoe doorlatend een component aan het einde is, speelt een belangrijke rol. Want hoe dikker een component, hoe minder doorlatend het is. Zo is een 10 cm dikke betonnen wand aanzienlijk doorlatender dan een betonnen wand met een dikte van 100 cm. Vanwege dit feit wordt de waterdampdiffusieweerstandscoëfficiënt (μ waarde) vermenigvuldigd met de dikte van het materiaal (in meters). Uit deze berekening krijg je de waterdampdiffusie-equivalente luchtlaagdikte, die wordt gegeven als Sd-waarde. De Sd-waarde laat je zien hoe meerjarig je materiaal uiteindelijk is:

• Materialen met een Sd-waarde lager dan 0,5 μ worden als doorlaatbaar beschouwd
• Materialen met een Sd-waarde tussen 0,5 en 1.500 μ diffusiebestendig zijn
• Materialen met een Sd-waarde van meer dan 1.500 μ worden als diffusiedicht beschouwd

Alle materialen boven een Sd-waarde van 0,5 μ worden dus beschouwd als een dampscherm. Strikt genomen zijn het echter alleen metaal en glas die als complete dampschermen worden beschouwd.

De volgende tabel toont u de μ waarde en de bijbehorende Sd-waarde van verschillende materialen:

Helpen doorlatende bouwmaterialen ook tegen stoom bij het koken of douchen?

Ondanks de positieve eigenschappen van doorlatende materialen, betekent dit niet dat de binnenlucht door de muren, pleister of isolatie van uw woning kan stromen. Dit komt omdat de waterdampmoleculen niet met de luchtstroom door het materiaal van de bouwmaterialen bewegen. Bijgevolg zult u de stoom van het baden of de waas van het koken met doorlatende bouwmaterialen niet kwijtraken. In de loop hiervan wordt echter vaak ten onrechte gesproken over ademende muren. Dit bestaat echter niet. Want het trekt je huis in, dan alleen als je muren lekken door open voegen. Het resultaat van dergelijke lekkende muren is niet een goed geventileerd huis, maar het onnodige verlies van waardevolle warmte. Integendeel, u kunt zorgen voor goede lucht in uw huis met een luchtdichte gebouwschil, die zelfs wordt voorgeschreven door de nieuwe energiebesparingsverordening voor nieuwe gebouwen. In combinatie met een goed ventilatiesysteem bereik je een goede binnenlucht, wat zorgt voor een prettig gevoel van welzijn. Bouw daarom luchtdicht, maar doorlatend.

Wanneer u echter bouwt dat openstaat voor diffusie, moet u ervoor zorgen dat u de positieve effecten ervan in de context van het muurontwerp niet vernietigt met behang of een verkeerde kleur aan het einde. Om het positieve effect te behouden, is het raadzaam om mineraal gips of op papier gebaseerd houtsnipperbehang te gebruiken. Voor de verven moet u natuurlijke verven zoals krijtverf, silicaatverf of vochtige kamerverf gebruiken en afzien van latexverf en kunstharsdispersieverf. Een combinatie van kleipleister en kleiverf is ook bijzonder geschikt.